mat probna z operonem 2010 PR, biologia arkusze, Biologia arkusze, 2010

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Miejsce na identyfikację szkoły
ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY
Z OPERONEM
BIOLOGIA
POZIOM ROZSZERZONY
LISTOPAD
2010
Czas pracy 150 minut
Instrukcja dla zdającego
1. Sprawdź, czy ar kusz eg za mi na cyj ny za wie ra 12 stron (za da -
nia 1–26). Ewen tu al ny brak zgłoś prze wod ni czą ce mu ze spo łu
nad zo ru ją ce go eg za min.
2. Od po wie dzi za pisz w miej scu na to prze zna czo nym przy każ -
dym za da niu.
3. Pisz czy tel nie. Uży waj dłu go pi su/pió ra tyl ko z czar nym tu szem/
atra men tem.
4. Nie uży waj ko rek to ra, a błęd ne za pi sy wy raź nie prze kreśl.
5. Pa mię taj, że za pi sy w brud no pi sie nie pod le ga ją oce nie.
6. Pod czas eg za mi nu mo żesz ko rzy stać z li nij ki.
Ży czy my po wo dze nia!
Za rozwiązanie
wszystkich zadań
można otrzymać
łącznie
60 punktów
.
Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy
PESEL ZDAJĄCEGO
KOD
ZDAJĄCEGO
Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.
Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadań
przez dyrektorów szkół biorących udział w programie Próbna Matura z OPERONEM.
Biologia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Za da nie 1.
(2 pkt)
Pro ces fos fo ry la cji oksy da cyj nej wy ma ga wy two rze nia gra dien tu stę żeń pro to nów po obu stro nach we -
wnętrz nej bło ny mi to chon drial nej. War tość pH w ma triks mi to chon drial nej wy no si oko ło 7,4, a w prze -
strze ni mię dzy bło no wej – oko ło 7,0.
Po daj, ja ki ro dzaj trans por tu po wo du je prze miesz cza nie się jo nów wo do ro wych (pro to nów) w łań cu chu
od de cho wym. Od po wiedź uza sad nij jed nym ar gu men tem.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Za da nie 2.
(1 pkt)
Ro śli ny są bar dziej od por ne na za ka że nia wi ru so we niż zwie rzę ta lub czło wiek.
Zana li zu j struk tu rę ko mór ki ro ślin nej i na tej podstawie wy ja śnij fakt zwięk szo nej od por no ści ro ślin na za -
ka że nia wi ru so we.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Za da nie 3.
(2 pkt)
Po ni żej przed sta wio no da ne do ty czą ce prze ży wal no ści plem ni ków trasz ki zwy czaj nej (
Tri tu rus vul ga ris
)
w róż nych tem pe ra tu rach wo dy w wa run kach la bo ra to ryj nych.
Plem ni ki wol ne
Plem ni ki w sper ma to fo rach
Tem pe ra tu ra wo dy [°C]
licz ba go dzin
licz ba go dzin
1
82
110,5
2
70
91,5
3
32
49
10
4,65
7,43
20
3,85
7,18
30
1,63
3,15
40
0,26
0,76
50
0,06
0,1
Na pod sta wie: W. Jusz czyk,
Pła zy i ga dy kra jo we
, War sza wa 1987.
Na pod sta wie da nych za war tych w ta be li sfor mu łuj dwa wnio ski do ty czą ce prze ży wal no ści plem ni ków
trasz ki zwy czaj nej w róż nych tem pe ra tu rach wo dy.
1. ........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
2. ........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
2
Biologia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Za da nie 4.
(3 pkt)
W ko mór ce eu ka rio tycz nej istnieją róż no rod ne struk tu ry, któ re moż na za kla sy fi ko wać ja ko nie obło nio -
ne, jed no bło no we i dwu bło no we.
Za kla sy fi kuj po da ne struk tu ry we wnątrz ko mór ko we do wy mie nio nych ka te go rii.
ją dro ko mór ko we, re ti ku lum en do pla zma tycz ne, apa rat Gol gie go, ścia na ko mór ko wa,
mi to chon dria, ry bo so my, cen trio le, chlo ro plast, li zo so my, wod nicz ki
struk tu ry nie obło nio ne: .......................................................................................................................
struk tu ry jed no bło no we: .....................................................................................................................
struk tu ry dwu bło no we: .......................................................................................................................
Za da nie 5.
(3 pkt)
W tabeli przed sta wio no tem pe ra tu ry gra nicz ne i opty mal ne wzro stu wybranych ga tun ków ro ślin upraw nych.
Tem pe ra tu ra [°C]
Ga tu nek
mi ni mal na
opty mal na
mak sy mal na
psze ni ca
0
25–30
37
jęcz mień
0
25–30
35
gry ka
0
25–31
44
lu cer na
1
31–37
40
ku ku ry dza
8
32–35
45
ogó rek
12
31–37
45
a) Napisz, któ ry z ga tun ków ma naj węż szy, a któ ry naj szer szy za kres to le ran cji eko lo gicz nej na tem pe ra tu rę.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
b) Przed staw da ne do ty czą ce opty mal nej tem pe ra tu ry roz wo ju po da nych ro ślin w po sta ci wy kre su słup -
ko we go (uwzględ nij war to ści śred nie).
3
Biologia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Za da nie 6.
(2 pkt)
„Chla my die to jed ne z naj mniej szych i naj sil niej zre du ko wa nych bak te rii. Za li cza ne są do bak te rii Gram -
-ujem nych, wy róż nia je jed nak bu do wa ścia ny ko mór ko wej (nie za wie ra ona ty po wej mu re iny, za wie ra na -
to miast biał ka bo ga te w cy ste inę). Chla my die mo gą ro snąć wy łącz nie we wnątrz ży wych ko mó rek. Ich
pro ce sy bio che micz ne są sil nie uprosz czo ne, a w szcze gól no ści nie są one zdol ne do syn te zy ATP, któ ry
mu szą po bie rać z ko mó rek, w któ rych ży ją. Chla my die wy ma ga ją wa run ków tle no wych. Moż na je ho do wać
w za rod kach ku rzych, ro sną też w ho dow lach tkan ko wych. U czło wie ka wy wo łu ją cho ro bę oczu – ja gli cę”.
Źró dło: W. Mi zer ski, B. Bed nar czuk, M. Ka wa lec,
Słow nik bak te rii
, War sza wa 2008.
a) Wy ja śnij, dla cze go chla my die są na zy wa ne „pa so ży ta mi ener ge tycz ny mi”.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
b) Zapisz ce chę, któ ra upo dab nia chla my die do wi ru sów.
...........................................................................................................................................................
Za da nie 7.
(2 pkt)
Ko rze nie są pierw szy mi or ga na mi wy twa rza ny mi w cza sie on to ge ne zy ro śli ny. Ich pod sta wo wą funk cją jest
po bie ra nie wo dy wraz z roz pusz czo ny mi w niej so la mi mi ne ral ny mi. Ist nie ją jed nak ko rze nie, któ re w to -
ku ewo lu cji wy spe cja li zo wa ły się w peł nie niu in nych funk cji.
Przy po rząd kuj zmo dy fi ko wa nym ko rze niom (I –VI) charakterystyczne dla nich ga tun ki ro ślin (A –G).
I – bul wy ko rze nio we
A – ku ku ry dza
II – ko rze nie pod po ro we
B – li lia
III – korzenie czepne
C – bluszcz
IV – ko rze nie od de cho we
D – psze niec
V – ko rze nie kurcz li we
E – dalia
VI – korzenie ssawki
F – rzepa
G – cypryśnik błotny
I – …..
II – …..
III – …..
IV – …..
V – …..
VI – …..
Za da nie 8.
(2 pkt)
Sto su nek licz by mo li pro du ko wa ne go CO
2
do licz by mo li zu ży wa ne go tle nu jest na zy wa ny współ czyn ni -
kiem od de cho wym (RQ).
Za pisz rów na nie cał ko wi te go utle nia nia glu ko zy i ob licz RQ.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
4
Biologia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Za da nie 9.
(3 pkt)
Tłusz czow ce to gru pa związ ków nie zbęd na w die cie czło wie ka. Ze wzglę du na bu do wę che micz ną dzie li -
my je na na sy co ne i nie na sy co ne. Z ko lei ze wzglę du na po cho dze nie dzie li my je na ro ślin ne i zwie rzę ce.
Po ni żej po da no ze sta wie nie skła du che micz ne go róż nych ro dza jów tłusz czu.
Ro dzaj tłusz czu
Za war tość kwa sów tłusz czo wych w %
na sy co nych
nie na sy co nych
olej sło necz ni ko wy
11
84
oli wa
11
83
olej so jo wy
14
75
tłuszcz wo ło wy i wie przo wy
45
46–50
ma sło
46
30
a) Napisz, któ ry ro dzaj tłusz czu jest naj ko rzyst niej szy dla czło wie ka. Od po wiedź uza sad nij.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
b) Wy ja śnij, z cze go wy ni ka zróż ni co wa na za war tość nie na sy co nych kwa sów tłusz czo wych w tłusz czach
ro ślin nych i zwie rzę cych.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Za da nie 10.
(3 pkt)
„Przy oce nie wła ści wo ści krwi bar dzo waż nym pa ra me trem jest jej lep kość. Za le ży ona od wie lu czyn ni -
ków, mię dzy in ny mi od ilo ści bia łek oso cza, ery tro cy tów, tem pe ra tu ry i stę że nia CO
2
. Lepkość krwi ule-
ga zmia nie w za leż no ści od spo ży wa nych po kar mów ze wzglę du na zróż ni co wa ną za war tość wo dy.
Lep kość krwi pod le ga też pew nym wa ha niom do bo wym, osią ga jąc naj więk szą war tość ra no”.
Źró dło: S. Kon tu rek, T. Brzo zow ski,
Fi zjo lo gia czło wie ka
, t. I., Kraków 2003.
a) Napisz, któ ry ro dzaj po kar mu – tłusz czo wy czy wę glo wo da no wy – zwięk sza lep kość krwi. Od po wiedź
uza sad nij.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
b) Wy ja śnij, dla cze go oso by szcze gól nie za gro żo ne za wa łem ser ca po win ny po obu dze niu ra no wy pi jać
szklan kę wo dy.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • mement.xlx.pl

    • Tematy