Maltuzjanizm i neomaltuzjanizm

Maltuzjanizm i neomaltuzjanizm, socjologia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->3. Podstawowe nurty teoretyczne w demografii3.1 Teoria ludności MalthusaNa przełomie XVII i XIX wieku pojawiła się najgłośniejsza ze wszystkich doktrynludnościowych – teoria ludnościowa Malthusa (1766 – 1834). Jej ogólne przesłaniesprowadza się do przeświadczenia o nieuchronności ograniczania wzrostu demograficznego.Wynika ono z tezy, iż ludność wzrasta nieuchronnie zawsze gdy zwiększają się środkiutrzymania, i że ten wzrost równie nieuchronnie zdąża do granicy wyznaczonej przezwielkość dostępnych środków utrzymania. Bezpośrednią inspiracją opracowania tej teoriibyły dla Malthusa poglądy socjalistów utopijnych i pisarzy oświecenia z którymi się niezgadzał. Teoria Malthusa opiera się na:a)tezie, że gatunek ludzki, mając stała zdolność rozrodczą, wykazuje niepohamowanąskłonność do rozmnażania sięb)prawie zmniejszających się przychodów w rolnictwie, sformułowanym w pierwszej wersjiprzez A.R. Turgota (1768), a następnie przez samego Malthusa i D. Ricardo.Idąc śladem sugestii innych badaczy i opierając się na statystykach Malthus skonstatował, żeliczba ludności, jeżeli nie napotyka przeszkód, powiększa się zgodnie z postępemgeometrycznym; ściśle rośnie w tempie 3% rocznie i podwaja sie co 25 lat. Ponieważ podażżywności w najlepszym razie rośnie zgodnie z postępem arytmetycznym, a zatem w tempiemalejącym, to z upływem czasu nieunikniona staje się dysproporcja między przyrostemludności i produkcją żywności.Malthus uważał, że ta dysproporcja, wywołana przez nadmierna rozrodczość jestsamoczynnie usuwana przez rosnącą liczbę zgonów, które wywołane są przez „katastrofyumieralności” (np. masowy głód, gwałtowna epidemia czy wojna). W ten sposób przywracasię równowaga między ludnością a żywnością, którą Malthus nazwał „ograniczeniamipozytywnymi”.Malthus był również zwolennikiem późnych małżeństw, abstynencji seksualnej orazzmniejszenie potencji płodności, ponieważ uważał, że wzrost rozrodczości prowadzi doograniczonej podaży żywności. Podstawowym źródłem niedostatku żywności, a takżeprzyczyną nędzy i bezrobocia jest bowiem wg. niego rozrodczość tych, którzy nie dysponująodpowiednimi środkami utrzymania, czyli ubogich.3.2 Maltuzjanizm i neomaltuzjanizmMaltuzjanizm to w demografii określenie koncepcji, a także ideologii i ruchów społecznychnawiązujących do teorii ludnościowej sformułowanej w 1798 r. przez T.R. Malthusa.Zwolennicy tego nurtu postrzegają wzrost ludności jako główne zagrożenie stabilnościspołeczeństwa i w konsekwencji opowiadają się za ograniczeniem tego wzrostu. Tym, coodróżnia maltuzjanistów od reprezentantów neomaltuzjanizmu, jest wybór instrumentów,jakie miałyby zapewnić osłabienie wzrostu demograficznego. Ci pierwsi proponują środki„moralnej wstrzemięźliwości”, a drudzy zalecają kontrolę urodzeń.Teorie Malthusa zostały dość wcześnie zakwestionowane, ponieważ nie doceniał on rolipostępu technicznego we wzroście przychodów z ziemi i wydajności pracy. Dowiedzionowówczas, że produkcja rolnictwa może następować znacznie szybciej, niż to zakładałMalthus. Wkrótce zdano sobie sprawę, że wzrost ludności nie musi sie dokonywać w stałymtempie, mimo braku katastrof umieralności.Neomaltuzjanizm w demografii oznacza zbiór koncepcji powstałych z teorii ludnościowejMalthusa i maltuzjanizmu. Do dysproporcji wynikających z nadmiernej rozrodczości orazniedostatecznej urodzajności ziemi i, co za tym idzie, niedostatecznej podaży żywnościdodano nowe, których źródłem miały być: brak przestrzeni życiowej, kurczenie się surowcówi wzrost zanieczyszczenia środowiska naturalnego. [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

mement.xlx.pl