materialy gp ...

materialy gp integracjaeuropejska Streszczenie KSRR KHP, SZKOŁA, I rok

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
K
RAJOWA
S
TRATEGIA
R
OZWOJU
R
EGIONALNEGO
2010-2020:
R
EGIONY
,
M
IASTA
,
O
BSZARY WIEJSKIE
SYNTEZA
W
ARSZAWA
,
13
LIPCA
2010
R
.
1
WPROWADZENIE
Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary
wiejskie (KSRR) wyznacza cele polityki regionalnej wobec poszczególnych terytoriów w
kraju, w tym w szczególności obszarów miejskich i wiejskich, oraz definiuje ich relacje w
odniesieniu do innych polityk publicznych o wyraźnym terytorialnym ukierunkowaniu.
Dokument ten określa także sposób działania podmiotów publicznych, a w szczególności
rządu i samorządów województw dla osiągnięcia strategicznych celów rozwoju kraju.
KSRR łączy na pozór przeciwstawne interesy rozwojowe Polski. Zarówno te związane ze
wzmacnianiem potencjałów konkurencyjnych regionów w skali krajowej i
międzynarodowej jak i te z niedopuszczeniem do nadmiernych i społecznie oraz
politycznie nieakceptowanych zróżnicowań między – i wewnątrz-regionalnych. Z tych
względów KSRR kieruje wysiłki na rzecz wzmacniania i wykorzystania endogenicznych
potencjałów wszystkich terytoriów oraz rozwijania mechanizmów wzmacniających
rozprzestrzenianie procesów rozwojowych z głównych ośrodków wzrostu
(utożsamianych w KSRR ze stolicami województw) na całe obszary województw.
Polityka regionalna nakreślona w KSRR przyczyni się do budowy tożsamości
regionalnej i podnoszenia konkurencyjności wszystkich regionów, koncentrując
swoją uwagę na rozwijaniu mechanizmów wzmacniających rozprzestrzenianie
impulsów rozwojowych na obszarze całego kraju, a także promując równy dostęp do
usług publicznych postrzegany jako czynnik decydujący o możliwościach pełnego
uczestniczenia wszystkich mieszkańców w rozwoju regionów.
KSRR uwzględnia także działania zwiększające spójność terytorialną, w skali
krajowej i regionalnej, z wykorzystaniem budowy powiązań funkcjonalnych między
ośrodkami wojewódzkimi a ich otoczeniem regionalnym, aktywnym przeciwdziałaniem
marginalizacji najsłabiej rozwijających się obszarów oraz ograniczaniem dysproporcji
rozwojowych między poszczególnymi województwami.
KSRR wprowadza szereg zasadniczych zmian mających na celu jakościowe
przeformułowanie dotychczasowego modelu prowadzenie polityk regionalnej.
Pierwszą z nich jest tzw. „nowy paradygmat polityki regionalnej”. Oznacza to przede
wszystkim:
·
przejście od tradycyjnej redystrybucji środków do podejścia zakładającego
wzmacnianie i wykorzystanie potencjałów terytorialnych,
odejście od podziału na polityki inter- i intraregionalną, na rzecz jednej,
wspólnej polityki określającej w odniesieniu do terytorium cele dla
wszystkich podmiotów publicznych,
·
odejście od modelu krótkoterminowych, odgórnie dystrybuowanych dotacji „dla
najmniej uprzywilejowanych obszarów” do modelu długofalowych,
zdecentralizowanych polityk rozwojowych adresowanych do wszystkich
regionów,
·
wielosektorowe
(horyzontalne)
podejście
do
działań
rozwojowych
·
ukierunkowane terytorialnie
1
,
·
odejście
od
rozproszonej
interwencji
do
bardziej
selektywnych
(skoncentrowanych) inwestycji
2
,
1
czyli wprowadzenie systemu integracji i koordynacji polityk publicznych, mających istotny wpływ terytorialny, z celami polityki
regionalnej określonymi dla poszczególnych terytoriów,
2
m.in. dzięki zintegrowanym programom dedykowanym obszarom strategicznej interwencji przy zachowaniu integracji
przestrzennej prowadzonej w ramach polityki regionalnej
2
·
zwiększenie roli szczebla regionalnego
w
uruchamianiu
procesów
rozwojowych w systemie wieloszczeblowego zarządzania,
zróżnicowane podejście do różnych typów terytoriów (rozumianych
funkcjonalnie)
3
.
·
KSRR wprowadza instrumenty służące poprawie efektywności działań związanych z
zarządzaniem rozwojem na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym przez
odejście od silnie scentralizowanego modelu sprawowania władzy (top-down), na rzecz
wzmocnienia wielopoziomowego systemu zarządzania (multi-level governance).
Chodzi tu przede wszystkim o:
·
zwiększenie roli samorządu województwa, jako kluczowego (obok
Ministerstwa Rozwoju Regionalnego) podmiotu realizacji polityki regionalnej
4
,
oraz wzmocnienie partnerskiej współpracy pomiędzy podmiotami
zaangażowanymi w realizację polityki oraz dopasowanie odpowiedzialności za
zadania publiczne do najbardziej efektywnego poziomu zarządzania;
racjonalizację systemu finansowania polityk publicznych przez „proces
terytorializacji”
5
·
oraz systemu finansowania jednostek samorządu
terytorialnego;
wprowadzenie nowego instrumentu koordynacji działań ukierunkowanych
terytorialnie – kontraktu terytorialnego.
·
Kolejne zmiany dotyczą samego systemu realizacji, gdzie głównym kryterium jest
zwiększenie efektywności.
·
wprowadzenie zasady warunkowości i mechanizmów konkurencji w
dostępie do środków publicznych
przemodelowanie systemu finansowania polityki regionalnej, (Wieloletni Plan
Finansowy Państwa i kontrakty terytorialne);.
·
skoncentrowanie interwencji polityki regionalnej na wybranych obszarach
tematycznych i przestrzennych (obszary strategicznej interwencji).
Zmiany te na trwałe określają miejsce i rolę polityki regionalnej w Polsce oraz
ukierunkowują definiowanie celów rozwojowych. Warto tutaj podkreślić, że jeśli same
cele KSRR mogą podlegać modyfikacji w odpowiedzi na zmieniające się
uwarunkowania społeczne, gospodarcze i przestrzenne to zasady prowadzenia
polityki będą stabilne i trwałe. Chodzi tu o zasadę koncentracji geograficznej i
tematycznej, zasadę partnerstwa i współpracy, zasadę warunkowości, zasadę
podejmowania decyzji na podstawie rzetelnych informacji
6
, zasadę zintegrowanego
podejścia terytorialnego
7
, zasadę koordynacji
8
oraz zasadę subsydiarności, zasadę
wieloszczeblowego zarządzania i zasadę zrównoważonego rozwoju.
·
3
które uwzględnia wielowymiarowość procesów rozwojowych i pozwala na prowadzenie polityki dostosowanej do uwarunkowań
społecznych, gospodarczych i środowiskowych występujących w poszczególnych obszarów
4
Traktowanego, jako węzeł sieci systemu wieloszczeblowego zarządzania na poziomie regionalnym oraz będącego głównym
ośrodkiem decyzyjnym i koordynacyjnym na tym poziomie
5
mający na celu ocenę efektywności i przydatności, dla realizacji celów polityki regionalnej określonych w KSRR, mechanizmów
dystrybucyjnych polityk sektorowych oraz instrumentów finansowych stosowanych przez samorządy terytorialne. W efekcie
zakłada on określenie najbardziej efektywnego poziomu realizacji publicznych zadań rozwojowych i zwiększenie ilości środków
samorządów terytorialnych na prowadzenie polityki rozwoju
6
evidence-based policy
7
place-based approach
8
z politykami krajowymi, i innymi instrumentami wsparcia o charakterze terytorialnym, w tym z polityką spójności i innymi
politykami UE
3
 Głównym nośnikiem opisanych wyżej zmian będzie tzw. kontrakt terytorialny,
traktowany także jako instrument partnerstwa i koordynacji działań ukierunkowanych
terytorialnie.
MIEJSCE KSRR POŚRÓD INNYCH DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH
KSRR stanowi jedną z dziewięciu strategii rozwoju
9
, które będą realizować średnio i
długookresową strategię rozwoju kraju. Strategie te, jako podstawowe instrumenty
realizacji średniookresowej strategii rozwoju kraju będą podlegały ocenie zgodności z
tym dokumentem.
Szczególna rola KSRR, jako międzysektorowej strategii, wskazującej cele polityki
rozwoju w układzie przestrzennym, będzie polegać na integrowaniu i
ukierunkowywaniu terytorialnym interwencji publicznej. Z tego względu KSRR, będąc
dokumentem o charakterze horyzontalnym, będzie stanowiła kluczową referencję dla
pozostałych ośmiu strategii. Ich projekty będą podlegały analizie krzyżowej pod kątem
zgodności ich założeń z celami i interwencjami rozwojowymi określonymi w KSRR.
Rysunek 1. KSRR jako horyzontalna strategia rozwoju
Źródło: Opracowanie własne MRR.
9
1. Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki (koordynator – Minister Gospodarki), 2. Strategia rozwoju zasobów ludzkich
(koordynator – Minister-członek Rady Ministrów, Przewodniczący Stałego Komitetu Rady Ministrów), 3. Strategia rozwoju
transportu (koordynator – Minister Infrastruktury) 4. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko (koordynator – Minister
Gospodarki), 5. Sprawne państwo (koordynator – Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji), 6. Strategia rozwoju kapitału
społecznego (koordynator – Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego), 7. Krajowa strategia rozwoju regionalnego – Regiony-
miasta-obszary wiejskie (koordynator – Minister Rozwoju Regionalnego), 8. Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej
Polskiej (koordynator – Prezes Rady Ministrów),9. Strategia zrównoważonego rozwoju wsi i rolnictwa (koordynator – Minister
Rolnictwa i Rozwoju Wsi).
4
NAJWAŻNIEJSZE WYZWANIA POLITYKI REGIONALNEJ DO ROKU 2020
Przedstawione w KSRR wyzwania do roku 2020 łączą wymiar europejski i krajowy.
Zostały one określone w oparciu o diagnozę sytuacji społeczno-gospodarczej
przeprowadzoną w odniesieniu do różnych skal przestrzennych oraz determinantów
konkurencyjności polskich regionów. Uwzględniono tutaj również strategiczne
wyzwania dla rozwoju całego kraju sformułowane w dokumencie Polska 2030
10
.
Jak wskazuje ten dokument, w najbliższym czasie oraz perspektywie kilkunastu
nadchodzących lat zaistnieje w Polsce zasadnicza potrzeba prowadzenia polityki
rozwojowej mającej na celu zwiększenie konkurencyjności gospodarki polskiej przez
uruchamianie niewykorzystanych zasobów pracy, absorpcję i tworzenie innowacji
11
,
stymulowanie rozwoju kapitału społecznego, zapewnianie odpowiednich warunków
technicznych
12
oraz instytucjonalnych
13
dla zwiększania poziomu inwestycji, a także
wsparcie dla zmian w strukturze wytwarzania PKB
14
oraz zatrudnienia
15
. Taka strategia
rozwojowa oznacza konieczność ponownego spojrzenia na polską przestrzeń,
problematykę rozwoju regionalnego i politykę regionalną rozumianą, jako
instrument realizacji celów rozwojowych kraju zdefiniowanych w odniesieniu do
przestrzeni.
Potrzeby szybkiego rozwoju wymagają skoncentrowania uwagi polityki
regionalnej na optymalnym wykorzystaniu potencjałów rozwojowych
poszczególnych regionów dla powodzenia strategii ogólnorozwojowej. Stawiane przed
polityką regionalną pytania – jak najlepiej wykorzystać ten potencjał dla kreowania
wzrostu i zatrudnienia? – koncentrując się na zwiększaniu szans regionów do
konkurowania w skali europejskiej, jednocześnie zapewniając szanse uczestniczenia w
tych procesach wszystkim mieszkańcom kraju, niezależnie od miejsca zamieszkania,
oraz jak nie dopuścić do nadmiernych, nieakceptowalnych społecznie i politycznie
zróżnicowań? – stanowią największy i najbardziej strategiczny dylemat polityki
regionalnej w perspektywie kilkunastu najbliższych lat.
Można zarysować zestaw strategicznych wyzwań, na które polityka regionalna musi
odpowiedzieć. Z jednej strony są to wyzwania o charakterze systemowym (tj. z zakresu
governance), z drugiej zaś o charakterze problemowym
16
.
1.
Lepsze wykorzystanie potencjałów najważniejszych obszarów miejskich do
kreowania wzrostu i zatrudnienia oraz stymulowania rozwoju pozostałych
obszarów.
2.
Zapewnienie spójności wewnętrznej kraju. Niedopuszczenie do nadmiernych
zróżnicowań przestrzennych.
3.
Zwiększenie potencjału do tworzenia, dyfuzji i absorpcji innowacji.
4.
Przeciwdziałanie negatywnym trendom demograficznym oraz pełniejsze
wykorzystanie zasobów pracy.
5.
Poprawa jakości zasobów pracy.
10
Dokument opracowany przez zespół autorski pod kierunkiem Szefa Zespołu Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów M.
Boniego, KPRM, maj 2009 r.
11
wzmocnienie sektora naukowo-badawczego i jego związków z przedsiębiorstwami
12
rozbudowa i modernizacja infrastruktury
13
zmiany w systemie zarządzania w sektorze publicznym
14
w kierunku zwiększania udziału sektorów o wyższej wartości dodanej
15
w sektorach bardziej produktywnych
16
Kolejność wyzwań nie odzwierciedla skali ich ważności dla realizacji polityki regionalnej.
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

mement.xlx.pl