Matura z biologii - listopad 2011 - ...

Matura z biologii - listopad 2011 - Arkusz II, MATURA - Biologia, Arkusze maturalne

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Miejsce na identyfikację szkoły
ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY
Z OPERONEM
BIOLOGIA
POZIOM ROZSZERZONY
LISTOPAD
2011
Czas pracy: 150 minut
Instrukcja dla zdającego
1. Sprawdź, czy ar kusz eg za mi na cyj ny za wie ra 14 stron (za da -
nia 1–32). Ewen tu al ny brak zgłoś prze wod ni czą ce mu ze spo łu
nad zo ru ją ce go eg za min.
2. Od po wie dzi za pisz w miej scu na to prze zna czo nym przy każ -
dym za da niu.
3. Pisz czy tel nie. Uży waj dłu go pi su/pió ra tyl ko z czar nym tu szem/
atra men tem.
4. Nie uży waj ko rek to ra, a błęd ne za pi sy wy raź nie prze kreśl.
5. Pa mię taj, że za pi sy w brud no pi sie nie pod le ga ją oce nie.
6. Pod czas eg za mi nu mo żesz ko rzy stać z li nij ki.
Ży czy my po wo dze nia!
Za rozwiązanie
wszystkich zadań
można otrzymać
łącznie
60 punktów
.
Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy
PESEL ZDAJĄCEGO
KOD
ZDAJĄCEGO
Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.
Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadań
przez dyrektorów szkół biorących udział w programie Próbna Matura z OPERONEM.
Biologia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Za da nie 1. (
1 pkt
)
Po ro sty to uni ka to we or ga ni zmy zbu do wa ne z dwóch kom po nen tów: grzy ba i glo nu. Jed ną z naj cie kaw -
szych oso bli wo ści bio che micz nych po ro stów jest moż li wość wy twa rza nia kwa sów po ro sto wych – związ ków
nie roz pusz czal nych w wo dzie. Kwa sy po ro sto we nie mo gą być wy twa rza ne przez po szcze gól ne kom po -
nen ty ple chy po ro sto wej – jest to wy nik po łą cze nia moż li wo ści syn te tycz nych grzy ba i glo nu. Ro la bio lo -
gicz na kwa sów po ro sto wych nie jest jesz cze osta tecz nie wy ja śnio na.
Po daj naj bar dziej praw do po dob ną funk cję kwa sów po ro sto wych.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Za da nie 2. (
3 pkt
)
Zwie rzę ta lą do we po ru sza ją się znacz nie szyb ciej od zwie rząt wod nych, po nie waż po wie trze sta wia opór
dużo mniejszy niż woda (woda jest o ok. 775 razy bardziej gęsta od powietrza). Wyróżnia się trzy pod-
sta wo we spo so by po ru sza nia się or ga ni zmów: ruch un du li po dial ny (za po mo cą wi ci i rzę sek), ruch peł -
za ko wa ty i ruch mię śnio wy. Ruch un du li po dial ny jest przy dat ny tyl ko w wo dzie, na to miast ruch
mię śnio wy mo że być wy ko rzy sty wa ny rów nież na lą dzie.
a) Po daj na zwę ru chu, za po mo cą któ re go po ru sza ją się pla nu la pa rzy deł kow ców i tro cho fo ra pier -
ście nic.
...........................................................................................................................................................
b) Przy po rząd kuj do każ de go ty pu ru chu mię śnio we go (I –IV) po jed nym przy kła dzie zwie rzę cia, u któ -
rego ten ruch występuje (A–E).
I. ru chy wy gię cio we
II. ru chy wio sło we
III. ru chy od rzu to we
IV. ru chy kro czą ce
A. ho ma ry
B. ośmior ni ce
C. ki jan ki żab
D. żół wie mor skie
E. nartniki
I. ...….. II. ...….. III. ...….. IV. ...…..
Za da nie 3. (
2 pkt
)
Star sze sys te my kla sy fi ka cyj ne do pa try wa ły się po do bieństw grzy bów do ro ślin lub zwie rząt. Współ cze sna
sys te ma ty ka, również dzię ki me to dom bio lo gii mo le ku lar nej, podniosła grzy by do ran gi kró le stwa.
Po daj dwie ce chy grzy bów upo dab nia ją ce je do ro ślin i dwie ce chy upo dab nia ją ce je do zwie rząt.
Ce cha upo dab nia ją ca grzy by do ro ślin:
..........................................................................................................................................................
Ce cha upo dab nia ją ca grzy by do zwie rząt:
...........................................................................................................................................................
2
Biologia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Za da nie 4. (
3 pkt
)
Zdol ność po zy ski wa nia po kar mu jest dla or ga ni zmów he te ro tro ficz nych wa run kiem ich prze trwa nia.
W przy ro dzie spo ty ka my róż no rod ne przy sto so wa nia do zdo by wa nia i tra wie nia po kar mu.
Przyporządkuj podanym grupom heterotypów (I–V) po jednym przykładzie zwierzęcia (A–F), które
odżywia się w podany sposób.
I. fil tra to ry
A. strzy kwy
II. mu ło żer cy
B. dżdżow ni ce
III. pa dli no żer cy
C. żu ki gno jo we
IV. koprofagi
D. sę py
V. gle bo żer cy
E. wa le nie fisz bi no we
F. ryjówki
I. ...….. II. ...….. III. ...….. IV. ...….. V. ...…..
Za da nie 5. (
2 pkt
)
Me ta mor fo za to spo sób roz wo ju po stem brio nal ne go, w któ rym for ma lar wal na prze kształ ca się w po -
stać doj rza łą (ima go). Jest to pro ces pod le ga ją cy kon tro li ner wo wej i hor mo nal nej.
Po daj na zwę hor mo nu po wo du ją ce go me ta mor fo zę ki jan ki oraz na zwę hor mo nu po wo du ją ce go me ta mor -
fo zę gąsienicy.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Za da nie 6. (
2 pkt
)
U nie któ rych ro ślin na sien nych wy róż nia się dwa ro dza je przy ro stu: pier wot ny – obej mu ją cy wzrost zwią -
za ny z wy dłu ża niem, oraz wtór ny – zwią za ny ze wzro stem na gru bość.
Podaj dwie korzyści przyrostu wtórnego dla roślin.
1. ........................................................................................................................................................
2. ........................................................................................................................................................
Za da nie 7. (
2 pkt
)
U pa rzy deł kow ców wy stę pu ją dwa list ki za rod ko we: ek to der ma i en do der ma. Po mię dzy ni mi znaj du je się
bez ko mór ko wa war stwa, zwa na me zo gleą.
Po daj dwie róż ni ce mię dzy me zo gleą a trze cim list kiem za rod ko wym – me zo der mą.
1. ........................................................................................................................................................
2. ........................................................................................................................................................
Za da nie 8. (
2 pkt
)
Ku ty ku la jest war stwą zło żo ną z wo sków i wyż szych kwa sów tłusz czo wych. Wy stę pu je na po wierzch ni
epi der my or ga nów nad ziem nych. Zde cy do wa nie grub sza ku ty ku la wy stę pu je u kse ro fi tów (ro ślin su cho -
lub nych) niż u hi gro fi tów (ro ślin wil go cio lub nych). Po sia da nie ku ty ku li ma wa dy i za le ty.
Po daj jed ną wa dę i jed ną za le tę po sia da nia przez ro śli ny ku ty ku li.
Za le ta: ...............................................................................................................................................
Wa da: ................................................................................................................................................
3
Biologia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Za da nie 9. (
2 pkt
)
Dra pież nic two to ro dzaj od dzia ły wa nia an ta go ni stycz ne go mię dzy or ga ni zma mi po le ga ją cego na tym,
że osob ni ki jed ne go ga tun ku (dra pież cy) za bi ja ją zwie rzę ta na le żą ce do in ne go ga tun ku i ży wią się ni mi.
W to ku ewo lu cji dra pież ni ki zo sta ły wy po sa żo ne w róż no rod ne przy sto so wa nia do ta kie go try bu ży cia.
Przyporządkuj podanym zwierzętom (I–IV) po jednym przykładzie przystosowania (A–E), które u nich
wy stę pu je.
I. so kół
A. od por ność na ja dy
II. wil ki i or ki
B. do sko na ły wzrok
III. kameleon
C. skry te pod cho dze nie
IV. kot
D. wy trwa ły po ścig
E. tech ni ki ka mu fla żu
I. ...….. II. ...….. III. ...….. IV. ...…..
Za da nie 10. (
3 pkt
)
Or ga ni zmy wy stę pu ją ce w bio ce no zie są po wią za ne róż no rod ny mi za leż no ścia mi. Te za leż no ści moż na
po dzie lić na an ta go ni stycz ne (nie ko rzyst ne) oraz nie an ta go ni stycz ne (ko rzyst ne).
Uzu peł nij po niż szą ta be lę.
Or ga ni zmy
Ro dzaj za leż no ści
(an ta go ni stycz na/nie an ta go ni stycz na)
Na zwa za leż no ści
so wy i my szo ło wy
po lu ją ce na ten sam typ
zdobyczy
mrów ko jad
i ter mi ty
łu bin i bak te rie
bro daw ko we
pa pro cie epi fi tycz ne
na tro pi kal nych drze wach
Za da nie 11. (
2 pkt
)
Jed nym z ele men tów szkie le tu klat ki pier sio wej czło wie ka jest nie pa rzy sta kość pła ska, zwa na most kiem.
Podaj dwie funkcje mostka.
1. ........................................................................................................................................................
2. ........................................................................................................................................................
4
Biologia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
Za da nie 12. (
3 pkt
)
Wy kres przed sta wia krzy we wzro stu po -
pu la cji rzę sist ka po chwo we go (
Tri cho mo -
nas va gi na lis
) w wa run kach kon tro l nych
i z do dat kiem pre pa ra tu rzę sist ko bój cze -
go w zwięk sza ją cych się stę że niach.
log
N
1
2
log
N
0
3
5
4
Na pod sta wie: R. Ka dłu bow ski,
Tło eko lo gicz ne
na uk me dycz nych
, [w:]
Eko lo gia – jej związ ki z róż ny mi
dzie dzi na mi wie dzy
, red. A. Kurnatowska,
War sza wa 2001.
0
t
a) Określ, któ rą cy frą ozna czo no ho dow lę w wa run kach kon tro l nych.
...........................................................................................................................................................
b) Określ, któ rą cy frą ozna czo no krzy wą wzro stu rzę sist ka w wa run kach mak sy mal ne go stę że nia pre -
pa ra tu rzę sist ko bój cze go.
...........................................................................................................................................................
c) Podaj dwa sposoby zarażenia człowieka rzęsistkiem pochwowym.
1. ........................................................................................................................................................
2. ........................................................................................................................................................
Za da nie 13. (
1 pkt
)
W ro śli nach po ziom jo nów K
+
jest na ogół 5–20 razy wyższy niż jonów Na
+
.
Podaj przykład grupy ekologicznej roślin będącej wyjątkiem od tej reguły. Wyjaśnij, jakie ma to dla nich
znaczenie.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Za da nie 14. (
1 pkt
)
BZT5 (bio lo gicz ne za po trze bo wa nie na tlen) to wskaź nik za nie czysz cze nia wo dy mar twą ma te rią or ga nicz ną.
W prak ty ce ozna cza ilość tle nu po trzeb ną do roz kła du bio lo gicz ne go tej ma te rii w cią gu 120 go dzin (pię ciu dób).
Sfor mu łuj wnio sek do ty czą cy za leż no ści mię dzy wzrostem zanieczyszczeń wody martwą materią
organiczną a wskaźnikiem BZT5.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

mement.xlx.pl