Małgorzata Citko - Japonia po wyborach parlamentarnych - czas na zmiany, Japonia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->„BIULETYN OPINIE”Nr 32/2009Japonia po wyborachparlamentarnych – czas na zmianyMałgorzata CitkoWarszawa, 19 października 2009„Biuletyn OPINIE” FundacjiAmicus Europae, nr 32/2009_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Partia Liberalno-Demokratyczna, PLD (JiyūMinshutōlubJimintō)pozostawała w Japonii uwładzy od 1955 r., czyli przez ostatnie 54 lata. Jest to niewątpliwie rekord rządów jednej partii whistorii współczesnych wysoko rozwiniętych demokracji, w których poparcie dla partii rządzących iopozycyjnych często ulega gwałtownym zmianom. Japonia jest pod tym względem specyficznymkrajem ze względu na uwarunkowania kulturowe i cywilizacyjne. Zgodnie z ideami konfucjańskimi1,głęboko zakorzenionymi w kulturze Japonii, współczesne społeczeństwo tego kraju nie przejawiałobowiem do tej pory tendencji do rewolucyjnych zmian, a raczej do „pokojowej stagnacji”. Wszelkiespołeczne zmiany, jakie zachodziły w Japonii od 1945 r., były w duŜym stopniu prowokowaneprzez uwarunkowania polityczne bądź biznesowe. Dla większości współczesnych Japończyków,którzy Ŝyją obecnie na stosunkowo wysokim poziomie, priorytetem było przede wszystkimzachowanie stanu dobrobytu i pokoju. Nastąpiły jednak wyraźne zmiany, poniewaŜ w dniu 30sierpnia 2009 r. do urn wyborczych poszła rekordowa – od czasu wprowadzenia systemu ordynacjiproporcjonalnej w 1996 r. – liczba wyborców: aŜ 69,13%2. Wybory do Izby Reprezentantów3po razpierwszy w historii wygrała Partia Demokratyczna, PD (Minshutō) z wynikiem 42,4% poparcia4,zdobywając 308 z 480 miejsc w Izbie Reprezentantów5.Zaufanie, jaki przywódcy PLD otrzymywali od społeczeństwa Japonii przez ostatnie 54 latazostało z wielu przyczyn nadwątlone, m. in. z pewnego rodzaju „wyczerpania politycznego”.Koniec rządów jednej partii przewidywano juŜ jednak kilka lat temu, czego jednym z dowodów jestpublikacja Paula Kevenhörstera6z 2004. W obecnej sytuacji naleŜałoby się zastanowić, jaki wpływzaistniała sytuacja będzie miała na przyszłe rządy w Japonii oraz w jakim kierunku moŜe pójśćjapońska polityka zagraniczna.Przyczyny klęski Partii Liberalno-Demokratycznejw wyborach parlamentarnych 2009Przewaga polityczna PLD w Japonii trwała nieprzerwanie do 1993 r., kiedy w wyborach doIzby Reprezentantów partia nie zdołała zdobyć większości. Pomimo utworzenia koalicji i próbprzeprowadzenia reform legislacyjnych, ówczesny premier Morihiro Hosokawa7zrezygnował zeFilozofia, czy teŜ religia konfucjańska kieruje się zasadą hierarchii społecznej oraz totalnego podporządkowania sięwładzy.23Izba niŜsza parlamentu Japonii, jap.Shūgi’in.45Zob.: The Economist:6Zob.: Kevenhörster Paul,Changes in political paradigms: the end of one-party-dominance?,w:Japan in the 1990s. Crisis as animpetus for change,Lit, Münster 2004, s. 149-153.7Morihiro Hosokawa wystąpił z PLD w 1992 i utworzył Nową Partię Japonii (jap.Nihon Shintō).Był pierwszympremierem Japonii, którego rząd nie był w koalicji z PLD. Oficjalnie ze stanowiska zrezygnował z powodu stanu12„Biuletyn OPINIE” FundacjiAmicus Europae, nr 32/2009_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________stanowiska juŜ w 1994 r.. Lata 1993-1994 były niewątpliwie pierwszymi symptomami nie tylkospadku poparcia dla PLD, ale równieŜ wewnętrznego osłabienia partii. Do 2001 powstało wielerządów koalicyjnych, nastąpiły równieŜ zmiany w japońskim systemie partyjnym8. Charyzmatyczny iniezwykle znany w Japonii polityk Jun’ichirō Koizumi został premierem Japonii w 2001 r. Koizumipróbował przeprowadzić wiele reform, m. in. z sukcesem udało mu się sprywatyzować japońskąpocztę w 2005 r. Był on niewątpliwie politykiem i liderem z prawdziwego zdarzenia. Na niekorzyśćzadziałały jednak jego oficjalne wizyty w świątyni Yasukuni9, co przyczyniło się do zaostrzeniastosunków z Chinami, jak równieŜ dało wiele do myślenia ówczesnym władzom krajów regionuAzji oraz społeczeństwu japońskiemu.Po Koizumim, system polityczny Japonii nie otrzymał lidera, jakiego niewątpliwiepotrzebował. Kolejni premierzy Japonii: Shinzō Abe mianowany na stanowisko w 2006 r., YasuoFukuda – w 2007 r., jak równieŜ były minister spraw Zagranicznych w gabinecie Koizumiego, TarōAsō, nie spełnili oczekiwań społeczeństwa japońskiego jako premierzy. Ich rządy ukazały jedyniesłabość systemu, ujawniając nieelastyczność systemu gospodarczego, którego oznaki moŜna byłozaobserwować juŜ w latach 80-tych10. Rosnący od lat 90-tych deficyt budŜetowy, afery korupcyjneza rządów premiera Abe11, brak zdolności współpracy z Izbą Radców12, w której większość od lipca2007 r. miała opozycyjna ówcześnie PD, za rządów Yasuo Fukudy13oraz niefortunne wypowiedzipubliczne Tarō Asō14nie poprawiły wizerunku PLD.NaleŜy równieŜ pamiętać, iŜ długoletni brak potrzeby rywalizacji z opozycją z pewnościąprzyczynił się do zaostrzenia walki o władzę wewnątrz partii. Świadomość konieczności rywalizacjiz PD oraz znaczne osłabienie siły politycznej PLD zwiększały się przez ostatnich kilka lat, copotwierdziły wybory lokalne w kwietniu 2009 r., w których przewagę zdobyła PD15. Świadomośćproblemu nie przyniosła jednak poŜądanych przez PLD skutków. MoŜna nawet stwierdzić, Ŝezdrowia, ale podejrzewa się zarzuty o naduŜycie funduszy osobistych w latach 80-tych jako gubernator prefekturyKumamoto.8Utworzenie partii Nowe Komeito (jap.Shinkōmeitō)oraz Partii Demokratycznej w 1998.9W shintoistycznej świątyni Yasukuni pochowani są m. in. generałowie Armii Japońskiej z okresu II wojny światowej,którzy uznani zostali za zbrodniarzy wojennych. Oficjalne wizyty Koizumiego oraz składanie hołdu w świątyni byłyprzyczyną konsternacji społeczeństwa międzynarodowego oraz przede wszystkim władz Chińskiej Republiki Ludowej.10hptextfeature11Nagła dymisja premiera Shinzō Abe we wrześniu 2006 spowodowana w duŜej części aferami korupcyjnymi orazdefraudacją duŜej sumy pieniędzy przez Toshikatsu Matsuoka, Ministra Agrokultury w rządzie Abe, który w maju 2007popełnił samobójstwo. Inną często podawaną przyczyną rezygnacji Abe był jego stan zdrowia, choć to małoprawdopodobne.12Izba wyŜsza japońskiego parlamentu, jap.Sangi’in.13Fukuda, rezygnując ze stanowiska premiera 1 września 2008, jako przyczynę podał trudności we współpracy z IzbąRadców.14M. in. dyskryminująca wypowiedź Tarō Asō o grupieburakumin(Japończykach pochodzących z rodzin, które odwieków parały się tzw. nieczystymi profesjami, tj. rzeźnik lub grabarz). Były premier miał się wypowiedzieć, Ŝe członekgrupy społecznejburakuminnie moŜe zostać premierem. Tarō Asō popełnił ponadto publicznie kilka gaf, źle odczytującznaki japońskie, co na takim poziomie jest postrzegane jako ewidentne braki w wykształceniu.153„Biuletyn OPINIE” FundacjiAmicus Europae, nr 32/2009_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________uwaŜająca się za absolutną elitę PLD nie podjęła prawdziwej walki i zamiast zwrócić siębezpośrednio do społeczeństwa z czytelnym dla niego przesłaniem, zajmowała się utrzymaniemwładzy, jednocześnie zapominając, Ŝe we współczesnej demokracji władza nadawana jest„oddolnie”, poprzez wybory powszechne. Doprowadziło to do kryzysu politycznego, któregowyniki uwidoczniły się 30 sierpnia 2009 r. podczas wyborów parlamentarnych.NaleŜy równieŜ pamiętać, Ŝe pro-amerykańska i „pro-biznesowa” polityka PLD była wduŜej mierze wynikiem Zimnej Wojny oraz potrzeby stworzenia w Japonii duŜej liczby miejsc pracy.Pomimo tego, wieloletnia stagnacja polityczna i brak odpowiednich reform stały się odczuwalne nietylko w gospodarce (prognozy na dług publiczny w 2010 r. to ok. 200% PKB Japonii16), ale równieŜw rozczarowanym społeczeństwie japońskim, które nietypowo dla samego siebie zagłosowało wdniu 30 sierpnia 2009 r. na partię, której tak naprawdę nie zna i nie wie, czego moŜna się po niejspodziewać w dłuŜszej perspektywie. Pewnym pozostaje, Ŝe jest to swoistego rodzaju rewolucja, lubjej początek, nie tylko w sferze polityki, ale równieŜ w sferze społecznej Japonii.Yukio Hatoyama oraz pierwszy gabinet Partii DemokratycznejYukio Hatoyama, który został mianowany na stanowisko premiera Japonii 16 września 2009r., pochodzi z jednej z najbardziej prominentnych rodzin o tradycjach politycznych w Japonii.Dynastia Hatoyamów wydała na świat sześciu członków japońskiego parlamentu w czterechpokoleniach od 1856 r.17. Dziadek Yukio Hatoyamy, Ichirō Hatoyama (1883-1959), pełnił funkcjępremiera w latach 1954-1956 oraz był twórcą Partii Liberalno-Demokratycznej, PLD. YukioHatoyama wraz ze swoim bratem Kunio naleŜeli więc do PLD, jednak w 1996 r., wykazując sięniewątpliwą odwagą i brakiem sentymentów, wystąpili z partii i stworzyli Partię Demokratyczną.Yukio i Kunio Hatoyama są często porównywani do braci Kennedy ze względu na rodzinnetradycje polityczne. Politycy z rodziny Hatoyama kojarzeni są zatem z modernizacją iwprowadzaniem innowacji w Ŝycie polityczne Japonii. Yukio Hatoyama ma z pewnością solidnezaplecze oraz podstawy do wprowadzenia Japonii w nową erę. Jednak tego rodzaju zmiany niedzieją się same z siebie, lecz wymagają czasu, poświęceń oraz duŜego wyczucia politycznego.Ponadto, gabinet Hatoyamy będzie zmuszony zmierzyć się z kryzysem oraz oczekiwaniamispołeczeństwa japońskiego, które potrzebuje zmian w wielu dziedzinach Ŝycia.Yukio Hatoyama w swoim przemówieniu z 16 września 2009 r. oznajmił, iŜ w koalicji zPartią Socjal-Demokratyczną (ShakaiMinshuō)oraz Nową Partią Ludową (KokuminShintō),PDhigher-than-india/65150/on17Zob.: Mayumi Itō,The Hatoyama dynasty. Japanese political leadership through the generations,Palgrave Macmillan, New York2003, s. 1.16Zob.:4„Biuletyn OPINIE” FundacjiAmicus Europae, nr 32/2009_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________zamierza zmienić oblicze polityczne Japonii18. Hatoyama zapowiedział utworzenie Biura StrategiiNarodowej (KokkaSenryakushitsu)oraz reformy administracyjne. Nowo mianowany premier Japoniipodkreślił równieŜ znaczenie opinii publicznej w formowaniu polityki. Wykazał się jednocześniepokorą i niewątpliwą bystrością, publicznie oznajmiając, iŜ zdaje sobie sprawę, Ŝe ze względu nabrak doświadczenia jego gabinet będzie popełniał błędy, ukazując tym samym ludzką, a nie elitarną,bądź boską twarz japońskiej polityki. Hatoyama przyznał równieŜ, Ŝe planowanie budŜetu na rok2010 r. będzie powaŜnym wyzwaniem dla nowego rządu.Gabinet Hatoyamy sformułował tzw.Podstawowe zasady rządu Hatoyamy,które ogłoszono 16września 2009 r.. Oświadczenie porusza wiele kwestii, począwszy na potrzebie budowania „nowegonarodu japońskiego” opartego na dwóch filarach: realizacji idei wolności narodu orazregionalizmowi19. Premier zapowiedział nadejście reform, które zakończą erę nadrzędnościbiurokracji oraz centralizacji władzy w Azji na korzyść współpracy regionalnej, co ma na celuzmianę kultury politycznej Japonii. Hatoyama wyraził równieŜ zrozumienie dla braku poczuciapewności duŜej części społeczeństwa po wielu latach stagnacji, jak równieŜ z powodu narastającychnastrojach nacjonalistycznych w kraju20. Deklaracje o poczuciu odpowiedzialności nowouformowanego gabinetu Hatoyamy są niewątpliwie wyrazem gotowości do tworzenia nowejrzeczywistości we współpracy ze społeczeństwem japońskim. Trudno w tej chwili powiedzieć, na ilerealizacja celów Hatoyamy jest realna. Jednak politycy z rodu Hatoyamów zawsze byli idealistami,którzy, choć z pokorą, marzyli o stworzeniu społeczeństwa obywatelskiego w Japonii, oraz dziękichęci wprowadzania kolejnych zmian, byli dobrymi liderami. Obecny premier ma zatem niezwykłąszansę wykazać się swoimi umiejętnościami przywódczymi.Obawy społeczeństwa międzynarodowego, a szczególnie świata Zachodu, moŜe wzbudzaćkoalicja nowego rządu Japonii z lewicową Partią Socjal-Demokratyczną. Zyskująca na znaczeniuJapońska Partia Komunistyczna (NihonKyōsantō)jest bowiem ostatnią rzeczą, jakiej Ŝyczyliby sobieAmerykanie oraz większość krajów demokratycznych na Zachodzie. Strach przed socjalizmem, czykomunizmem jest jednak w tym przypadku nieuzasadniony, a lewicowa partia w koalicji nowegorządu Japonii moŜe stanowić dobrą równowagę dla konserwatywnej centro-prawicowej NowejPartii Ludowej, jak równieŜ wnieść nowe idee po wielu latach koncentracji polityki na sferzegospodarczej i biznesowej.Przemówienie Yukio Hatoyama z 16 września 2009:19Zob.:Podstawowe zasady rządu Hatoyamy,16 września 2009:20Nawet poprzedni premier Japonii, Tarō Asō, nigdy nie krył się ze swoimi nacjonalistycznymi poglądami.18Zob.:5 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • mement.xlx.pl

    • Tematy